[Interview]
Wie door het centrum van Hilversum loopt, hoort opvallend veel Engels op straat. Hilversum is een aantrekkelijke vestigingsplaats voor expat-families en daar hoort internationaal onderwijs bij. De International School Hilversum (ISHilversum) is in de afgelopen jaren uitgegroeid van een kleine internationale afdeling tot een volwassen, gerenommeerde international school. Onlangs werd de school in enkele maanden tijd door drie (internationale) visitatieteams bezocht. De bezoekers zijn unaniem zeer enthousiast en roemen de onderwijskwaliteit en het positieve schoolklimaat aan de Emmastraat.
De principal van de school, Jetty van Driel, werd in 2002 benoemd met de opdracht de toen 350 leerlingen tellende school de eenentwintigste eeuw in te leiden Vijftien jaar later bezoeken bijna 850 leerlingen in de leeftijd van 4 tot 18 jaar de campus van de school waar alle drie de programma's van het International Baccalaureate worden aangeboden. Per 1 augustus 2017 treedt Jetty terug als principal. Een terugblik.
Welke belangrijke ontwikkelingen heeft het internationale onderwijs doorgemaakt in de laatste vijftien jaar?'Het aantal International Baccalaureate–scholen (IB-scholen) groeit snel. In Nederland zijn de afgelopen jaren nieuwe scholen gestart en over het algemeen zijn de al bestaande scholen gegroeid. Dat laatste geldt zeker ook voor de ISHilversum. Ook buiten Nederland zie je dat het aantal scholen dat de programma's van het International Baccalaureate (IB) aanbiedt groeit. Vooral in landen waar (politieke) systemen sterk zijn veranderd en er dus vraag is naar nieuwe en vernieuwende vormen van onderwijs, neemt het aantal IB-scholen heel snel toe. Dat zie je bijvoorbeeld in een land als China. Over het algemeen is de belangstelling voor programma's waarin veel ruimte is voor het nemen van eigen verantwoordelijkheid voor curriculum(ontwikkeling) ook toegenomen. Deze vraag hangt ook samen met een groeiend besef dat onderwijs in deze tijd in andere behoeften moet voorzien dan voor de eeuwwisseling. International en of global mindedness is een thema waar we met elkaar niet meer omheen kunnen én willen.'
De school begon in 1983 als internationale afdeling van het Alberdingk Thijm College aan Emmastraat 58 – het Robert Storms Centre. Inmiddels is de ISHilversum een zelfstandige school met meer dan 800 leerlingen, verspreid over twee gebouwen. Hoe verklaar je het succes van de school?'De vraag naar internationaal onderwijs is in de loop der jaren sterk toegenomen. Daarnaast heeft het bestuur de school altijd heel erg gesteund en ontplooiingsruimte binnen de organisatie gegeven. Als dat niet was gebeurd, dan was de school niet geworden tot wat het nu is en was het onmogelijk geweest steeds te blijven ontwikkelen. In 1983 bood de school enkel het Diploma Programme aan aan een expatpopulatie. Vanaf 1989 werden ook Nederlandse leerlingen toegelaten in een tweetalig programma. In 1992 is de ISHilversum de eerste school in Nederland die het Middle Years Programme (MYP) start om tien jaar later ook het Primary Years Programma (PYP) te implementeren. Deze stap leidde ertoe dat we internationale leerlingen van 4 – 19 jaar het volledige IB-programma kunnen aanbieden. De ISHilversum was daarmee de tweede school in Nederland en dergelijke 'three programme' scholen zijn nog steeds zeldzaam.'
In 1992 startte je als docent Engels op het Alberdingk Thijm College. Gaandeweg werd je steeds meer betrokken bij het internationaal onderwijs en in 2002 ben je principal van de school geworden. Wat spreekt jou zo aan in het internationale onderwijs?'Het IB wordt niet gedreven door een systeem dat allerlei dingen oplegt zoals vaak bij nationale curricula het geval is; het onderwijsprogramma biedt veel ruimte voor een eigen invulling van het curriculum. Het is een politiek en religieus neutraal programma, waarbij de locatie van de school wel een grote rol kan spelen. Een school in de bergen van Zwitserland kan skilessen aanbieden, of een school in een grote stad van India kan besluiten met leerlingen een school te bouwen in een nabij gelegen arm buurtdorp om te voldoen aan de eisen voor 'Service and Action'. Elke school heeft veel ruimte om zelf te bepalen hoe het curriculum wordt ingevuld. Het is heel anders les geven dan in het Nederlandse onderwijs, waar de gefixeerde (kern)doelen vaak bepalend zijn voor de inhoud van het onderwijs. In het internationale onderwijs kun je veel meer flexibiliteit en creativiteit een plaats geven in het onderwijs.'
Alberdingk Thijm Scholen ziet het internationale onderwijs als rijke inspiratiebron. Niet zelden zijn ontwikkelingen in het internationaal onderwijs richting gevend voor de andere scholen. Waarom zouden niet meer Nederlandse leerlingen kunnen profiteren van internationaal onderwijs?'Die nieuwe inzichten heeft de Nederlandse overheid ook, maar wat je merkt is dat de vertaling ervan naar het Nederlandse onderwijscurriculum in de praktijk heel langzaam gaat. De overheid is ervoor verantwoordelijk dat onderwijs gratis en toegankelijk blijft. De subsidie die wij en andere internationale scholen krijgen, is alleen bedoeld voor leerlingen die geen toegang hebben tot Nederlands onderwijs. Bijvoorbeeld omdat ze maar een paar jaar in Nederland zijn en dan weer naar het buitenland gaan en de Nederlandse taal niet spreken. Bovendien zou je met soepeler regelgeving de deur open zetten voor scholen met religieuze of politieke ideeën die niet passen in de Nederlandse cultuur. In het basisonderwijs zie je wel een trend. Kijk maar naar de invoering van het International Primary Curriculum (IPC). Het aantal scholen dat IPC invoert, neemt sterk toe. Het zou mij niet verbazen als over niet al te lange tijd het IPC onderdeel is van het Nederlandse curriculum.'
Een belangrijk streven van het IB-curriculum is 'international mindedness'. Voor veel scholen is het een grote uitdaging om hier vorm aan te geven en het succesvol te integreren in het curriculum. Wat houdt international mindedness in jouw visie in? 'Het gaat erom dat je leerlingen leert dat er meerdere perspectieven zijn, afhankelijk van bijvoorbeeld waar je bent opgegroeid. Door leerlingen verschillende perspectieven te bieden, leren ze hun eigen opvattingen en zienswijze relativeren en te plaatsen tussen andere perspectieven. Juist dat is een heel belangrijke vaardigheid bij het zoeken naar oplossingen van de wereldwijde en immense problemen waar de wereldbevolking vandaag mee geconfronteerd wordt – denk aan dreigende klimaat- en milieurampen, interculturele en –raciale spanningen en conflicten etc. – en waarvoor een oplossing móet worden gevonden. De beste manier om bij leerlingen breed intercultureel en internationaal bewustzijn te ontwikkelen, is door het onderdeel te maken van het onderwijsprogramma. Je hoeft daarvoor helemaal niet per se over de hele wereld te reizen. Het gaat erom dat je in kleine stapjes denkt, maar dat je deze vervolgens wel structureel, in je dagelijkse lespraktijk zet.'
Welke grote veranderingen gaat het curriculum van het IB de komende jaren meemaken?'De interdisciplinariteit die nu vooral kenmerk is van het PYP en het MYP, zal ook doorgetrokken worden naar het Diploma Programme. En, leerlingen moeten nog meer zelf gaan nadenken over oplossingen. Op het gebied van science gaat het er straks niet meer om dat je weet wat er gebeurt als je een bepaald experiment uitvoert, maar moet je uitzoeken welke experimenten je moet uitvoeren om tot een oplossing van een bepaald vraagstuk te komen: 'The Student as Agent.' Die kant gaan we steeds meer op en dat vraagt andere vaardigheden van de leerlingen en een nieuwe rol voor docenten. Exiting!'
In de afgelopen jaren is de ISHIlversum grondig verbouwd. De school is voorzien van een nieuwe aula, modern auditorium en een professioneel drama lokaal. Afgelopen zomer is de ISHIlversum van een nieuwe art room met een groot dakkapel.